اوراق گواهی ظرفیت، سندی قابل معامله در بورس انرژی است که توسط وزارت نیرو و با هدف ایجاد نیروگاه جدید و یا کاهش قدرت قراردادی مشترکین فعلی صنعت برق منتشر می‌شود. به بیان ساده‌تر، اوراق گواهی ظرفیت چیزی شبیه به حق انشعاب برق است که با خرید آن می‌توان تا یک سقف مشخص، برق خریداری کرد ولی الزامی برای خرید تا آن سقف وجود ندارد. از جمله مهمترین مزایای اوراق گواهی ظرفیت می‌توان به تسهیل در تامین مالی صنعت برق از بازار، کمک به ورود بخش خصوصی در صنعت برق و کمک به ارزیابی صرفه اقتصادی پروژه‌های نیروگاهی اشاره کرد.
بر اساس قانون برنامه پنج ساله پنجم، گواهی ظرفیت سندی است قابلِ مبادله، که با اجازۀ وزارت نیرو مبتنی بر ایجاد ظرفیتِ نیروگاهیِ قابلِ اتکاءِ جدید و یا کاهشِ قدرتِ قراردادیِ مشترکین موجود صادر می‌شود. واحد گواهی ظرفیت کیلووات است که معرفِ «تعهدِ تدارکِ یک کیلووات ظرفیت مطمئن نیروگاهی به‌مدت نامحدود» میباشد. واگذاری اشتراک جدید ویا افزایش قدرت قراردادی مشترکین مستلزم ارائه میزانِ متناسبی از گواهی ظرفیت است.
همچنین براین اساس، بازار ظرفیت بازار متمرکز خرید و فروش گواهی ظرفیت است که توسط بورس(و قبل از آن توسط مدیریت شبکه ) اداره می شود.
مهمترین اهداف و مزایای اوراق گواهی ظرفیت، عبارتند از:
- امنیت بلند مدت در تولید برق.
- تسهیل در تأمین مالی صنعت برق از بازار.
- کمک به ورود بخش خصوصی در صنعت برق.
- کمک به ارزیابی صرفه اقتصادی پروژه های سرمایه گذاری در بخش نیروگاهی.
- کشف مناسب قیمت گواهی ظرفیت بر اساس مکانیزم بازار.
- حصول اطمینان از تناسب افزایش ظرفیت تولید برق با رشد مصرف در کشور
- ارسال سیگنال اقتصادی به سرمایه گذاران بخش خصوصی و ارائه چشم انداز مناسبی به تصمیم گیران دولتی و سیاست گذاران توسعه شبکه سراسری برق کشور
- پوشش ریسک ناشی از عدم وجود ظرفیت مازاد (برای متقاضی دریافت انشعاب ) و عدم وجود متقاضی دریافت انشعاب (برای نیروگاه )
براساس این گزارش، برای معاملات اوراق گواهی ظرفیت، دو بازار نقدی و بازار سلف، متصور است.
بازار نقدی، بازاری است که اوراق مورد معامله در آن، دارای ظرفیت ایجاد شده و آماده برقراری انشعاب میباشد.
عرضه کنندگان گواهی ظرفیت در بازار نقدی عبارتند از :
- نیروگاه دارای ظرفیت آزاد
- متقاضیان کاهش قدرت قراردادی
- دارندگان گواهی ظرفیت سررسید شده که قصد اعمال ندارند و منصرف شده (این گواهی از بازار سلف به این بازار انتقال می یابد)
- سرمایه گذاران
متقاضیان اوراق گواهی ظرفیت در بازار نقدی نیز عبارتند از:
- مصرف کنندگان نهایی (متقاضیان برقراری انشعاب )
- نیروگاه های صادرکننده گواهی ظرفیت در بازار سلف که این اوراق سررسید شده ولیکن ظرفیت آن ایجاد نشده(offset)
- نیروگاه های مواجه با افت ظرفیت
- سرمایه گذاران
بازار سلف نیز بازاری است که اوراق مورد معامله در آن، معرفِ تعهدِ تدارکِ ظرفیت و برقراری انشعاب در آینده می باشد.
عرضه کنندگان گواهی ظرفیت در بازار سلف عبارتند از :
- نیروگاه متعهد تأمین ظرفیت در آینده
- سرمایه گذاران
متقاضیان اوراق گواهی ظرفیت در بازار سلف نیز عبارتند از:
- مصرف کنندگان نهایی (متقاضیان برقراری انشعاب)
- سرمایه گذاران
دیدگاه خود را بنویسید